Hruaitu Nih A Ngeih Ding Lungput Le A Rian

Biahmaiṭhi
                    Hruaitu kan ti tikah hin phuntam pi aum kho.Zeibantuk bu(organization) le Department ah hruaitu nih a ngeih ding mi lungput le a rian cu um lo awk a tha lo mi asi.Kan rianṭuan ning cio le kan lungput tu cu ai dang men hnga.Hruaitu kong hi catlap cung le kaa in chim cun a fawi mi a lo ngai nain a tak i nunpi bel hi a har ngai.Cu caah mi tampi cu hruaitu dirhmun kan phak tikah kan i ruah ning in thil a kal tawnlo nak asi. Atu tan ah hin hruaitu nih a ngeih ding lungput le a rian hi ka ruah khawh tawk le ka banh khawh tawk ka van thai ve lai.




1.Hruaitu Sullam
                     Hruaitu sullam hi a phunphun in fianter cio asi.Vawlei cung mifim hna le caṭial thiam hna zong nih an fianh ning ai dang pah cio.Asinain an hmuitinh cu aikhat dih ti khawh asi.Caṭial thiam hna le hruaitu zong a ṭuanbal mi hna nih hruaitu an hmuh ning kan van langh ter hna hmanh lai.
    F.John Reb; ''Hruaitu kan timi cu mibu pi a hip kho i,tinhmi lei ah a                                   chuaklak in a hruai kho tu,asiloah chunmang a ngei i                                         cu chunmang a tak in tlin khawh nak tiang kal pitu                                          asi'', a ti.

   Mongomery; ''Mizapi kha a mah duhnak hoih lei ah a kalpi kho tu                                     asi,'' a ti.

  Warren G. Bennis; ''Tinhmi leiah mipi thinlung laakin hruai khawh                                              nak a ngei mi asi,'' a ti.

  Robert Dale ;'' Mihruai kan timi cu chunmang(vision) manh a thiam 
                              mi an si i, kha an chunmang kha midang nih an zulh
                              khawh tiang in a chim kho tu le a tuah kho tu an si,''a ti.

 Noel Tichy ; '' Midang nih an ngamh lo mi ngamh lak in a tuah ter kho                                                         tu an si,'' a ti.

 Jeferry John ; '' Midang thil tikhawh nak a hmang thiam tu an si,''a ti.

 John R. Mott ; '' A kal nak ding lam a hngal i,midang kha cu lam lei ah a hruai                                  khotu asi,'' a ti.

President Truman ; ''Mi nih an duh set lo mi hmanh kha duh lak in a tuah kho                                         tu asi,'' a ti.

2.Hruaitu Nih A Ngeih Ding Lungput
                       Hruaitu caah hin a biapi mi le a herh mi a tampi  tuk ko.Ram hruaitu asi zong ah,khrihfabu le hruaitu asi zong ah hrelh awk ṭha lo pakhat cu nun ca ziaza le lungput hi asi.Nupi ṭhit tik zong ah ceih tawn mi cu an monu cu a ziaza, a lungput a ṭha maw ti hi asi.America presidenh thim tik zong ah hin an zoh bik mi cu a nun can ziaza le a lungput hi asi.Cucu Character Credit an ti.A liamcia a nun zia a ṭhat lo ah cun president caah a tlak lo ti asi ko.Hruaitu cu a ziaza le a lungput hi a bia pi bik asi ko.Hruaitu lungput a ṭhat lo cun rianṭuan ṭi hawi he zong i rem khawh asi lo.I rem lo tikah duh ning in rian hma  a kal ti lo.
                       Hruaitu lungput he ai ralkah ngaimi cu, lungtawi,nuarhman,kei mah ke thei/hngal bik,midang ruah nak lak duh lo,keimah bia in bia tlu seh ti lungput kan ngeih chung poh cu rianṭuan hawi he i hmuh thiam lo nak a chuak peng lai.Rian hma a kal lai lo.Rev.Dr.Thlaawr Bawihrin nih khrihfa bu kutken cauk hitihin a langh ter.Zeiban tuk bu ah siseh, khrihfa bu ah siseh hruaitu nih C4 hi ngeih i zuam a herh.
  1.Creative Idea ; Hruaitu nih cun thluak le tuaktan nak ah, ruah nak                                                                 thar,thil thar chuah khawh nak lungput ngeih ding.

 2.Communication ; Zeibantuk idea, ruah nakthar,le tinh mi ṭha ngei ko hmanh                                                 sehlaw pehtlaih nak( communication) ngeih lo ah cun tlam atling                                         kho lo.Rian ṭuan ṭi hawi he pehtlaih thiam a bia pi                                                                   ngaingai.Pehtlaih nak a thiam lo mi cu hruaitu ṭha an si kho                                                 lo.Pehtlaih nak atam paoh ah lung i hmuh thiam asi.Lung i hmuh                                         thiam poh ah cun rianṭuan nak tlam atling i a nuam.

 3.Cooperative ; Hruaitu nih cun rianṭuan ṭi hawi he  ṭuanṭi thiam hi                                                              a herh ngaingai.Zeitluk hmanh inruah nak                                                                               ṭha, pehtlaih thiam ko zong ah  ṭuanti hawi he ṭuanṭi duh nak,le ruah                                  nak khat te in ṭuan lo ah cun  tinhmi khen khawh asi lo.Keimah ti nak                                in kanmah ti bia chim deuh peng ding asi.

4.Courage ; Tinh mi phak khawh nak dingah hin ralṭhat a hau.Zeiban tuk ruah nak                              ṭha,thil thar, chunmang ṭha ngeih ko hmanh ah ralṭha tein dirpi lo cun                              pakpalawng an si.Hruaitu nih cun tinhmi caah ralṭhat awk asi.Ngamh                                 awk asi. Ralchiat he cun ai ral kah.

3.Hruaitu Le A Rian
                    Vawlei mirum pawl hna an tuanbia zohtik ah rianṭuan ai zuam mi lawng te an si.Phungdang in chim ah cun rianṭuan mi cu mirum, minung kho an si viar ngawt.Hruaitu zong nih a rian atheih lo cun hruaitu ṭha ti khawh asi hnga lo.Bochok Aung Saan chim mi ka uar tuk mi cu ,''Hruaitu timi cu ṭhengcung(donghhlei) ah kai riangmang in a kenkip lo te ah heh tiah aukhuang le chimrel khi asi lem lo.A thli tein leitang ah a kal mi asi,''a ti.A dik tuk.Hruaitu tampi cu kan mah nawlngeih nak ( personal power) hi tamtuk kan hman tawn.Ṭheng cung in nang kha kha va tuah tiah mi va fial len nak in tang ah ṭum i cu cu kan tuah hna lai ti i hmai ah hruai hi hruaitu lungput le a rian cu a si deuh.Cu ruah nak cu Bochok Aung Saan nih ai fian tuk caah mirang he revolution a tuah i luat nak a kan hmuh pi cu...
               Rian hi minung hruaitu asi.Kan nun nak hi a taktak ah cun rian hi a si ko.Mifim nih rian an hmuh ning van langh ter ta rih ning.
  Charles Mayo ; '' Rian ngeih lo cu nunnak ngeih lo tluk                                                                                            asi.Zeica'h tiah rian cu kan nun nak ah  lungṭhawnnak,ruahchan                                          nak a kan pe tu asi.''
 Mahatma Gandhi ; '' Ram pakhat ah mirum, mifim loin an                                                                                           nung kho ko.Asinain  rianṭuan tu um lo cun a si ko lo.''

 R.B .Sheridon ; '' Kan nun nak hi kum in tah si loin kan                                  tuah mi in                                     tah asi.''

                        Rian cu minung si ning tlinter tu asi, i nun nak a kan pe tu zong asi.Minung tling si ko tung i rian ngeih lo zong hi ningzak asi.Hruaitu dirhmun kan phak bak in thangchiat nak le kong ceih nak nih kan hnu in a kan dawi peng ti hi philh lo ding.Ṭanhtu an tampi ban tuk in dotu/huatu an rat um peng ve.Cucu vawlei cung phung asi ko.Cu karlak ah cun ṭhuhdir thiam a herh.

 Biafunnak
              Kan laiholh ah ''zu le zawng hmanh nih hruaitu an ngei'' ti aum.Hruaitu a biapit zia a langhter ngai.Hruaitu dirhmun phak khawh nak ding ah hruaimi rat si ta cu a hau ve.Ruahphak lo piin hruai tu phak khawh corh awk aṭha lo.Harnak,temin nak,tuarnak lonh hnu ah ara mi asi.


  Zohchih Cauk
   1.Rev.Dr.Thlaawr Bawihrin ṭialmi'' Khrihfabu                           Kutken''.Pages- 19,20,21,22.

   2.Senri Mekazin,avoi 5nk,November,2013 chungin Pastor        Lian Chawn ṭialmi '' Khrihfabu Hruaitu                                      Dirhmun'',Pages-      64,65,66.

   3.Senri Mekazin,2011(Zing) chuak,Hai Vung Lian                        ṭialmi''Hruaitu le hruaitu si nak'' chung in..